- o yazdı, Paul Kirby
- Başlık, BBC haberleri
Kaynak, Getty Resimleri
Donetsk’te bir kontrol noktasında barikata yerleştirilen Putin’in portresi yaklaşık bir yıl önce çizilmişti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya yaklaşık 200 bin asker gönderdiğinde, başkent Kiev’i birkaç gün içinde ele geçirip hükümeti devirebileceğini yanlış hesapladı.
Rusya’nın birkaç kez geri çekilmek zorunda kaldığı ilk işgal planı açıkça başarısız oldu, ancak savaş henüz kaybedilmedi.
Putin’in asıl amacı neydi?
Vladimir Putin, Avrupa’nın 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük işgalini hâlâ “özel bir askeri operasyon” olarak tanımlıyor.
Putin, Ukrayna genelinde sivillerin bombalandığı ve 13 milyondan fazla kişinin yerinden edildiği buna “tam ölçekli bir savaş” demiyor.
Putin, “operasyonun” amacının “Ukrayna’yı askerlerden ve Nazilerden kurtarmak” olduğunu açıklayarak, ülkeyi zorla işgal etmek istemediğini söyledi. Ayrıca halkı, gerçekte hiçbir temeli olmayan, esasen Rus propagandası olan “Ukrayna’nın tiranlığı ve soykırımından” koruma sözü verdi.
Rus lider, NATO’nun Ukrayna’da direnmesini engellemekten bahsetti, ardından Ukrayna’nın tarafsız statüsünü güvence altına almak gibi bir hedef daha ekledi.
Putin bunu hiçbir zaman yüksek sesle söylemedi ama Ukrayna’nın cumhurbaşkanını ve seçilmiş hükümetini devirmek gündeminin üst sıralarında yer alıyordu.
Volodymyr Zelenskiy, “Düşman beni bir numaralı hedef yaptı. Ailem iki numaralı hedef” dedi.
Zelensky’nin danışmanına göre, Rus birlikleri iki kez başkanlık sarayına saldırmaya çalıştı.
Rusya’nın Ukraynalı Nazilerin soykırım yaptığına dair iddiaları hiçbir zaman doğrulanmadı, ancak Rusya’nın devlet haber ajansı Ria Novosti, “de-Nazilerin kaçınılmaz olarak Ukrayna’yı temizlemek anlamına geldiğini” açıkladı.
Putin yıllarca Ukrayna’nın bağımsız bir devlet olduğunu reddetti. 2021’den itibaren “Ruslar ve Ukraynalılar tek halktı” başlıklı uzun yazısında bu iddiasını 9. yüzyılın sonlarına kadar taşıdı.
Putin savaş hedeflerini nasıl değiştirdi?
İşgalden bir ay sonra Putin, Kiev ve Çernihiv’deki geri çekilmelerin ardından hedefi küçülttü. Ana hedef, genellikle Ukrayna’nın Luhansk ve Donetsk’in doğusundaki iki sanayi bölgesine atıfta bulunan “Donbass’ın kurtarılması” idi.
Kuzeydoğuda Kharkiv’e ve güneyde Herson’a doğru daha fazla geri çekilmek zorunda kalan Rusya’nın hedefleri değişmedi, ancak ülke bu hedeflere ulaşmada çok az başarılı oldu.
Savaş alanındaki bu aksilikler, Putin’i Eylül ayında Ukrayna’nın dört eyaletini ilhak etmeye zorladı. Rusya, doğuda Luhansk veya Donetsk ve güneyde Herson ve Zaporizhia olmak üzere bu eyaletlerin hiçbirinin tam kontrolünü ele geçirmedi.
Kaynak, Getty Resimleri
Putin, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ilk Rus seferberliğine zorlandı. Ancak bu seferberlik kısmiydi ve yaklaşık 300.000 yedek askerle sınırlıydı.
Şu anda 850 km’lik aktif bir cephe hattında bir yıpratma savaşı var ve Rusya küçük ve ender zaferler kazanıyor.
Hızlı olması gereken bir operasyon, şimdi Batılı liderlerin Ukrayna’nın kazanmasına kararlı olduğu uzun süreli bir savaşa dönüştü.
Ukrayna için gerçekçi tarafsızlık beklentisi çoktan ortadan kalktı.
Putin, Aralık ayında savaşın “uzun bir süreç olabileceği” konusunda uyardı, ancak daha sonra Rusya’nın amacının “askeri çatışma çarkını döndürmek” değil, onu bitirmek olduğunu ekledi.
Putin ne kazandı?
Başkan Putin’in iddia edebileceği en büyük başarı, 2014 yılında yasadışı bir şekilde ilhak edilen Kırım’da Rusya sınırı boyunca bir kara köprüsünün inşa edilmesi olabilir.
Putin, Mariupol ve Melitopol şehirlerinin de içinde bulunduğu bu bölgenin ele geçirilmesini “Rusya için önemli bir başarı” olarak nitelendirdi.
Kerç Boğazı’ndaki Azak Denizi’nin “Rusya’nın iç denizi haline geldiğini” açıklayan Putin, bunu Rus Çarı Büyük Petro’nun bile başaramayacağını vurguladı.
Kaynak, Getty Resimleri
Rusya’yı Kırım yarımadasına bağlayan Kerç Köprüsü Ekim ayında patlamıştı.
Savaş başarısız mı oldu?
Rusya’nın kanlı savaşı, ülkesini Kırım’a bağlayan kara koridorunun ele geçirilmesiyle birlikte her iki ülke için de felakete dönüşmüştür.
Rus ordusunun vahşetini ve beceriksizliğini teşhir etmenin ötesinde çok az başarı elde etti.
Mariupol gibi şehirler yerle bir edilirken, Kiev yakınlarındaki Bucha’da sivillere karşı işlenen savaş suçlarının detayları ortaya çıktı.
Ancak Rusya’yı en zayıf yapan askeri başarısızlıklarıydı:
- Kasım ayında 30.000 Rus askerinin Herson’dan Dnipro Nehri’ne çekilmesi stratejik bir başarısızlıktı.
- Savaşın başında Kiev yakınlarında bekleyen 64 km’lik zırhlı konvoy lojistik bir başarısızlıktı.
- Yeni yılda Ukrayna’nın Makiivka’ya düzenlediği roket saldırısında çok sayıda askerin hayatını kaybetmesi bir istihbarat hatasıydı.
- Ekim 2022’de Kerç Boğazı köprüsünü haftalarca kapatan muhteşem saldırı gibi, Rus Karadeniz muharebe kruvazörü Moskva’nın batması da bir savunma başarısızlığıydı.
Rusya’nın Ukrayna’yı silahlandırma konusunda Batı’ya yaptığı uyarılar, Batı’nın “gerektiği sürece” güvencesiyle göz ardı edildi.
Ukrayna’nın ağır silahları, üstün Himars füzeleri ve Alman Leopard 2 tanklarıyla takviye edildi.
Savaş bitmedi. Donbas için mücadele devam ediyor. Rusya bu yıl Soledar şehrini ele geçirdi. Batıdaki büyük şehirlere giden yol üzerindeki Bakhmut şehrini ele geçirmeyi ve geçen sonbaharda kaybettiği toprakları geri almayı umuyor.
Kaynak, BBC/GOKTAY KORALTAN
Putin’i takip eden uzmanlar, Rusya’nın kontrolünü sadece Donbass’a değil, parçası olduğunu iddia ettiği dört bölgeden Zaporijya’ya da yaymaya çalışacağına inanıyor.
Putin gerekli görürse seferberliği ve savaşı uzatabilir. Rusya nükleer bir güçtür ve kendisini korumak ve işgal altındaki Ukrayna topraklarında daha uzun süre dayanmak için gerekirse nükleer silah kullanmaktan çekinmeyeceğini belirtmiştir.
Elimizdeki tüm silah sistemlerini mutlaka kullanacağız. Bu bir blöf değil” dedi.
Kiev yönetimi, Rusya’nın Ukrayna sınırındaki ayrılıkçı Transdinyester bölgesinde Rus birliklerinin konuşlandığı Moldova’daki Avrupa yanlısı hükümeti de devirmeye çalıştığına inanıyor.
Putin yaralandı mı?
70 yaşındaki Putin, kendisini askeri başarısızlıklardan uzaklaştırmaya çalıştı, ancak otoritesi, en azından Rusya dışında zayıfladı ve sınırlarının ötesine çok az ziyarette bulundu.
Rusya ekonomisinde bütçe açığındaki artış; Yurtiçinde petrol ve gaz gelirleri önemli ölçüde düşerken, bazı Batı yaptırımlarından kurtulmuş görünüyor.
Popülaritesini ölçmeye yönelik herhangi bir girişim zorluklarla karşılaşır.
Rusya’da muhalefet oldukça riskli. Rus ordusu hakkında “sahte haberler” yayan herkes hapisle karşı karşıya.
Ukrayna’nın Batı’ya dönüşü
Bu savaşın tohumları, 2013 yılında Ukrayna’nın Rusya yanlısı liderinin devrilmesi ve Rusya’nın Kırım’ı ele geçirmesine yol açan süreçte atıldı.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin dördüncü ayında AB, Ukrayna’ya aday ülke statüsü verdi ve Kiev yönetimi bir an önce AB’ye kabul edilmek için elinden geleni yapıyor.
Putin ayrıca Ukrayna’nın NATO yörüngesine girmesini engellemeye çalışıyordu, ancak Batı savunma ittifakını savaş gerekçesi olarak gösterme girişimi yanlış.
Bazı haberlere göre Ukrayna, savaştan önce Rusya ile NATO dışında kalmak için geçici bir anlaşmaya vardı. Aynı zamanda Mart ayında Zelenskiy, Ukrayna’nın nükleer silahları olmayan tarafsız bir devlet olarak kalmasını önerdi: “Bu bir gerçek ve bu şekilde bilinmelidir” dedi.
Savaştan NATO mu sorumluydu?
NATO üye devletleri, savaş sırasında Ukrayna’ya hava savunma sistemlerinin yanı sıra Rus işgaline karşı saldırıya yardımcı olmak için füze sistemleri, toplar ve insansız hava araçları gönderdi.
Ancak savaştan NATO sorumlu değildir. NATO’nun genişlemesi Rus tehdidine bir yanıt olarak geldi. İsveç ve Finlandiya sadece işgal nedeniyle NATO’ya katılmak için başvurdu.
NATO’nun doğuya doğru genişlemesini savaş gerekçesi olarak göstermek, Avrupa’da çok az destek gören Rus retoriğidir.
Savaştan önce Putin, NATO’yu saati 1997’ye döndürmeye ve askeri güçlerini ve altyapısını Orta Avrupa, Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerinden çekmeye çağırdı.
Ona göre Batı, 1990’da NATO’nun “doğuya bir santimetre daha fazla” genişlemeyeceği sözünü vermesine rağmen sözünü tutmadı. Ancak bu, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından önceydi.
Bu nedenle Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov’a verilen söz sadece Doğu Almanya’yı kastediyordu.
Gorbaçov daha sonra, o zamanlar “NATO’nun genişlemesi sorununun asla tartışılmadığını” söyledi.
NATO, Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesinden önce doğu kanadına savaş birlikleri konuşlandırma niyeti olmadığını söyledi.
Yoruma kapalı.