Nobel Ekonomi Ödülü eski Fed Başkanı Ben Bernanke ile Douglas Diamond ve Philip Dybvig’e verildi

2022 Nobel Ekonomi Ödülü bankaların finansal krizlerdeki rolü konusundaki çalışmaları nedeniyle eski Amerika Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke ile Douglas W. Diamond ve Philip H. Dybvig’e verildi.

Nobel Komitesi tarafından yapılan açıklamaya göre üç ekonomist, bankaların iflasından kaçınmanın neden “hayati” öneme sahip olduğunu gösteren çalışmalara imza attı.

Modern bankacılığa odaklanan araştırmalar, bankalara neden ihtiyaç olduğunu, bankaların krizlere karşı nasıl daha dayanıklı hale getirilebileceğini ve banka çöküşlerinin finansal krizleri nasıl şiddetlendirdiğini açıklıyor.

Bu araştırmanın temelleri ise 1980’lerin başında Ben Bernanke, Douglas Diamond ve Philip Dybvig tarafından atıldı.

Üç ekonomistin analizleri, finansal piyasaları düzenlemede ve finansal krizlerle başa çıkmada yaygınlıkla kullanıldı.

Bu analizlere göre serbest piyasa ekonomisinin işlemesi için tasarrufların yatırımlara yönlendirilmesi gerekiyor.

Ancak tasarruf sahipleri beklenmedik krizler yaşandığında paralarına hemen erişmek isterken, işletmelerin ve ev sahiplerinin kredilerini önceden ödemek zorunda kalmayacaklarını bilmeleri gerekiyor.

Bu durum bankaları çöküş söylentilerine karşı kırılgan hale getiriyor.

Çok sayıda tasarruf sahibi aynı anda paralarını çekmek için bankaya koşarsa, söylenti kendi kendini gerçekleştiren bir kehanete dönüşebiliyor ve bankalar çöküşe sürükleniyor.

Ekonomistlerin çalışmalarına göre bu riskler, kamunun mevduat sigortası sağlaması ve bankalar için son kredi merci olarak konumlanmasıyla önlenebilir.

Ben Bernanke, modern tarihin en şiddetli ekonomik krizi olarak anılan, 1929’da başayan ve etkileri 1930’lu yıllarda da süren Büyük Buhran’ı analiz etmişti.

Çalışmalarına göre bankalar çöktüğünde, borçlular hakkındaki değerli bilgiler de kayboldu ve bunlar hızlı bir şekilde yeniden oluşturulamadı. Toplumun tasarruflarını “üretken yatırımlara kanalize etme kapasitesi” de böylece ciddi şekilde azaldı.

Ekonomi Bilimleri Ödülü Komitesi Başkanı Tore Ellingsen, açıklamasında, “Ödül sahiplerinin görüşleri, hem ciddi krizlerden hem de (bankaları) maliyetli kurtarma operasyonlarından kaçınma becerimizi geliştirdi” dedi.

Resmi adı Sveriges Riksbank (İsveç Merkez Bankası) Ekonomi Bilimleri Ödülü olan Nobel Ekonomi Ödülü, diğer Nobel Ödülleri gibi Alfred Nobel’in 1895’teki vasiyeti sonrası değil, 1968’den bu yana Alfred Nobel’in anısına veriliyor.

Nobel Ekonomi Ödülü, her yıl en son açıklanan Nobel ödülü.