Hollanda’ya depreme dayanıklı konut yapmayı öğreten Türkiye neden bu kadar fazla yıkım yaşıyor?

“Türk uzmanlar bize, sarsıntıların sürekli olduğu Hollanda’nın Groningen bölgesinde depreme dayanıklı binaların nasıl yapılacağını öğretti.”

Bu sözler Hollanda İnşaatçılar Derneği’nden Rudi Roijakkers’tan.

Uzun süredir doğal gaz arama çalışmaları nedeniyle ülkenin kuzeyinde sürekli depremlere maruz kalan Hollanda, Türkiye’den çağrılan uzmanlar sayesinde dayanıklı yapı sorununu çözdü.

Pazartesi gününden bu yana Avrupa’nın yanı sıra Hollanda’daki medya ve uzmanlar Kahramanmaraş depreminin neden bu kadar büyük hasara yol açtığını tartışıyor.

Özellikle bu konuda Hollanda’nın başını çeken Türkiye’nin neden aynı şeyi kendi ülkesinde uygulamadığı tartışılıyor.

“Kahramanmaraş depreminin yol açtığı tahribat önlenebilir miydi?” Hollandalı uzmanlar bu soruya yanıt ararken bu soruya “Evet” yanıtını veriyor.

Delft Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Sander Pastarkamp, ​​”Bu tür şiddetli depremler için bile depreme dayanıklı inşaat kesinlikle mümkündür” diyor.

Hollandalı kamu yayın kuruluşu NOS’a konuşan Pastorkamp’a göre şu anda en büyük sorun, Türkiye’deki birçok binanın tuğladan yapılmış olması.

Pasterkamp, ​​neme ve sese dayanıklı bu binanın depreme dayanıklı olmadığına dikkat çekiyor.

Hollandalı profesör, deprem bölgesinde hafif binaların öneminin altını çiziyor.

Binaların yer sarsıntısıyla hareket etmek istediğini söyleyen Paserkamp’a göre bina ne kadar hafifse hareket sırasında o kadar az enerji açığa çıkarıyor.

Pasparkamp, ​​Türkiye’deki şehirlerin yeniden inşası için beton ve çelik ile daha dayanıklı yapıların oluşturulmasını önermektedir.

Hollandalı profesöre göre bir diğer seçenek de ahşap yapılar. Tek haneli kütük evlerin depreme son derece dayanıklı olduğuna dikkat çeken Pasterkamp, ​​“Çünkü hafifler ve her şey birbirine çivilenmiş, dolayısıyla tüm yapı birbirine sıkı sıkıya bağlı. Bir kiriş bozulursa, genellikle onu taşıyan ağırlığı başkası alır.”

Hollanda İnşaatçılar Derneği’nden Rudi Roijakkers, Japonya’nın başkenti Tokyo ve Yeni Zelanda’yı örnek vererek, büyük depremlerde bile dayanıklı binalar yapmanın kolaylıkla mümkün olduğuna dikkat çekiyor.

Roijakkers, sarsıntı sırasında hareket eden esnek binaların önemini vurguluyor.

Bunu tekerlekli patenlerde dengeleme ile örnekliyor.

Aynı yöntemin evler için de uygulanabileceğini belirten Roijakkers, zemin hareket ettiğinde evlerin sağlam bir şekilde durabileceğini iddia ediyor.

Hollanda İnşaatçılar Derneği başkanına göre, bu yöntem Türkiye’deki uzmanlar tarafından da iyi biliniyor.

Nitekim son yıllarda sürekli olarak küçük ölçekli insan yapımı depremlere maruz kalan Hollanda’ya bu sürdürülebilir bina yönetimini Türk uzmanlar öğretti.

Roijakkers, “Türkiye’den çağrılan uzmanlar bize Groningen’de depreme dayanıklı binaların nasıl inşa edileceğini öğretti” diyor.

Ancak Hollandalı yöneticiye göre Türkiye’de denetim eksikliği ve bu yöntemin maliyetinin yüksek olması nedeniyle yüksek şiddetli depremlere dayanıklı binalar inşa edilemiyor.

Türkiye’de yapı denetim eksikliğine dikkat çeken bir diğer isim de Prof. University College London İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Dr. Dina D’Ayala.

Türkiye’deki mevzuatın Avrupa’daki inşaat mevzuatı ile hemen hemen aynı seviyede olduğuna dikkat çeken D’ayala, uygulamada uygulamanın zayıf olduğuna dikkat çekiyor.

RTL Haber’e konuşan D’ayala’ya göre, Türkiye’de malzemelerin daha sıkı denetlenmesine ve müteahhitlerin daha fazla eğitilmesine ihtiyaç var.

Hollanda İnşaatçılar Derneği’nden Rudi Roijakkers da Türkiye’de kullanılan yapı malzemelerinin kalitesiz olduğuna dikkat çekerek, “Artık şehirler büyüyor. Birçok yerde gökdelenlere ihtiyaç duyuluyor ve bu nedenle insanlar kolay seçeneklere yöneliyor.”

Hollanda, Avrupa’da deprem sorunundan en çok zarar gören ülkelerden biridir.

75 yıl önce kurulan NAM şirketinin Kuzey Denizi’ndeki doğal gaz arama faaliyetleri, ülkenin kuzeyindeki Groningen kentinde sürekli depremlere neden oluyor.

Bunlar Türkiye’deki gibi yüksek şiddetli sarsıntılar değil. 1.5’ten 4’e çıkıyor.

Ancak zeminin oldukça yumuşak olduğu deltada bu büyüklükteki depremler bile ciddi hasara yol açabiliyor.

2012 yılında bölgede meydana gelen 3.6 büyüklüğündeki depremin ardından Prof. İstanbul Teknoloji Üniversitesi Deprem Mühendisliği ve Afet Yönetimi Enstitüsü’nden Dr. İhsan Engin Bal, Groningen Hanze Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’ne davet edildi.

Bal ve ekibi, hem depreme dayanıklı yapıların eğitimi hem de uygulanması açısından Groningen’e öncülük etti.

Hollanda hükümeti ayrıca Groningen çevresindeki binaların ve altyapının yenilenmesi ve nüfusa verilen zararın onarılması için 1,5 milyar avronun üzerinde kaynak ayırdı.

Depremde evi veya iş yeri zarar görenler 30.000 Euro’ya kadar tazminata hak kazanıyor.

Tazminatın yanı sıra bölgede deprem korkusu ve stresi nedeniyle sağlık sorunları yaşayan kişilere psikolojik destek verilmesi de gündemde.