Enkaz altındakiler, ne kadar süre hayatta kalabilir?

Çoğu insan felaketten sonraki 24 saat içinde kurtarılır, ancak hayatta kalanların çok sonra kurtarıldığı birçok durum vardır.

Peki kurbanın hayatta kalmasında hangi faktörler rol oynuyor?

Bir depremin ne zaman olacağını veya binanın ne zaman çökeceğini tam olarak bilmek imkansız olsa da, uzmanlar acil durum konumunun hayatta kalmanız için çok önemli olduğunu söylüyor.

İyi seçilmiş bir konum, moloz ve hava erişimi altında koruma sağlayabilir.

Türkiye’nin en büyük sivil toplum yardım ve kurtarma kuruluşu AKUT’un koordinatörlerinden Murat Harun Öngören, “Çökme anında pozisyon almak, tuzağa düşmek ve tutunmak hayatta kalmaya imkan verecek boşluk ve hava cepleri oluşturabilir” diyor.

Diz çökmek, kavramak ve tutmak, diz çökmek, bir masanın veya katı bir cismin altına girmek ve titreme geçene kadar tutunmak demektir.

Öngören, “Acil durum tedbirleri konusunda eğitim, uygulama ve farkındalık önemli ama çoğu zaman göz ardı ediliyor. Bu, moloz altındaki yaşam beklentinizi belirleyecek” diye ekliyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Acil Sağlık Programı Teknik Sorumlusu Dr. Hazırlığın önemine de dikkat çeken Jetri Regmi;

“Sağlam bir masa gibi güvenli bir yere sığınmak hayatta kalma şansınızı artırabilir. Neden her acil durumun farklı olduğu belli değil, ancak ilk arama ve kurtarma çabaları yerel toplulukların hazırlıklı olmasına bağlıdır.”

Hava ve suya erişim, çökmüş bir binanın altında mahsur kaldığında hayatta kalmak için çok önemlidir. Ancak bu aynı zamanda lezyonun seviyesine de bağlıdır. Kanlı olmak, hayatta kalma şansınızı 24 saatten fazla uzatmayı zorlaştırır.

Bu nedenle uzmanlar, depremzede enkaz altında ciddi şekilde yaralanmamışsa ve nefes alacak havası varsa bir sonraki adımın suya erişim olduğunu söylüyor.

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Duke Üniversitesi’nde Yoğun Bakım Profesörü. Richard Edward Moon’a göre, “su ve oksijen eksikliği kritik hayatta kalma sorunlarıdır.

“Her yetişkin günde 1,2 litre su kaybeder. İdrar, solunum, su buharı ve ter yoluyla. Bir kişi 8 litreden fazla su kaybettiğinde çok hastalanır.

Bazı tahminlere göre, insanlar susuz üç ila yedi gün yaşayabilir.

Bir kişinin kafa travması veya başka bir ciddi yaralanması varsa veya sınırlı nefes alıyorsa, bir felaketin ertesi günü hayatta kalma şansları çok düşüktür.

Dr. Regmi’ye göre yaralanmanın derecesini değerlendirebilmek önemli.

“Omurilik, kafa veya göğüs yaralanması olanlar, akut travma tedavi merkezlerine götürülene kadar hayatta kalamayabilirler. Kan kaybı, kırıklar ve organ yırtılmaları ölüm olasılığını artırıyor.”

Dr. Regmi, iyileşme sonrası tedavinin de aynı derecede önemli olduğunu söylüyor.

“Enkazdan kurtarılanlar bile ‘ezilme sendromundan’ ölebilir. Bu genellikle deprem gibi afetlerde yıkılan duvarların altında kalanlarda görülür.”

DSÖ teknik görevlisine göre ezilme sendromu, kaslar hasar gördüğünde ve enkaz basıncı nedeniyle toksinler ürettiğinde ortaya çıkar. Enkaz kaldırıldığında, toksinler vücutta yayılır ve ciddi sonuçlara yol açabilir.

İklim ayrıca kurbanların ne kadar süre hayatta kalabileceklerine göre belirlenir.

prof. Moon, Türkiye’deki hava koşullarının durumu önemli ölçüde kötüleştirdiğini söylüyor.

“Ortalama bir yetişkin, vücut ısısını koruma yeteneğini kaybetmeden maksimum 21 santigrat dereceye dayanabilir. “Bundan daha soğuksa, bu farklı bir konu” diyor.

Bu sıcaklığın altında vücut sıcaklığı ortam sıcaklığını takip eder.

“Hipotermi oranı, kişinin ne kadar izole olduğuna, ne kadar korumaya sahip olduğuna bağlıdır. Ama sonunda, bu talihsiz insanların çoğu hipotermiye yenik düşecek.

Tersine yaz aylarında ise kişinin mahsur kaldığı yer çok sıcaksa su çabuk kaybolabiliyor ve bu da hayatta kalma şansını azaltıyor.

Uzmanlara göre, genellikle gözden kaçan bir diğer faktör de psikolojik güç ve kontrol.

Psikolojik istikrarı korumanın ve hayatta kalmaya odaklanmanın da önemli olduğu konusunda uyarıyorlar.

“Korku bizim doğal tepkimizdir ama paniğe kapılmamalıyız. “Hayatta kalmak için psikolojik olarak güçlü olmalıyız” diyor.

Bu kararlılık gerektirir.

“Korku duygusundan kurtulmaya çalışmak ve kendinizi kontrol altına almak önemlidir. Motivasyonunuz ‘Tamam, şimdi buradayım ve hayatta kalmanın bir yolunu bulmalıyım’ olmalıdır. Böylece daha az bağırır ve daha az hareket edersiniz. Duygularınızı ve paniğinizi kontrol ederek enerjinizi tutumlu kullanmalısınız.”

1995 yılında Güney Kore’de meydana gelen depremde, depremzede bir kişi 10 gün sonra enkazdan çıkarıldı. Yağmur suyu içerek ve karton kutu yiyerek hayatta kaldığı iddia ediliyor. Ayrıca zihnini aktif tutmak için bir oyuncakla oynadı.

Mayıs 2013’te, bir fabrikanın enkazından 17 gün sonra bir kadın çıkarıldı.

Kurtarıldıktan sonra, “Birkaç gün kurtarıcıların seslerini duydum. Dikkatlerini çekmek için enkaza sopalarla ve demir çubuklarla vurdum. Kimse beni duymadı. 15 gün kuru mama ile beslendim. “Son birkaç gündür sudan başka bir şey içmedim” dedi.

Haiti’de Ocak 2010’da 220.000’den fazla kişinin ölümüne neden olan depremden sonra, bir adam yağmalanmış bir dükkanın enkazı altında 12 gün hayatta kaldı. Daha sonra bir kişinin 27 gün sonra enkazdan çıkarıldığı iddia edildi.

Ekim 2005’te Pakistan’ın Keşmir bölgesinde meydana gelen depremden sonra, Naksa Bibi adlı 40 yaşındaki bir kadın mutfağının enkazından çıkarıldı.