Başörtüsüne ‘anayasal güvence’: İktidar ve muhalefet hangi taktikleri izlemeyi düşünüyor?

Güncelleme bir saat önce

Ayşe Sayın | Ankara

“Başörtüsüne anayasal güvence” sağlamaya dönük anayasa değişikliği süreci, iktidar ve muhalefet arasında taktik savaşına dönüşmeye aday görünüyor.

Başörtüsüne anayasal güvencenin yanı sıra “eşcinsel evlilikleri önleme” gerekçesiyle pakete “aile tanımı” değişikliğini de ekleyen AKP’de, “referandum ve üç sandık” hesapları yapılıyor.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın aile ısrarını, seçimler öncesinde muhalefeti sıkıştırma hamlesi olarak gören muhalefet partilerinde ise eğilim, ortak hareket etme yönünde.

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun başörtüsü serbestisine “yasal güvence” çağrısının ardından CHP bu konuda bir yasa değişikliği önerisini Meclis Başkanlığı’na sunmuştu.

Kılıçdaroğlu’nun bu hamlesini kendilerine verilmiş pas olarak gören ve “Bizim de golü atmamız lazım” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, 5 Ekim’deki partisinin grup toplantısında “aileyi de güçlendirecek şekilde başörtüsüne anayasal güvence” çağrısı yapmıştı.

Erdoğan, anayasa değişikliğini ise hızla Meclis’e sunacaklarını açıklamıştı.

Erdoğan’ın anayasa değişikliği çağrısının üzerinden 15 gün geçmesine karşın AKP, teklifi TBMM Başkanlığı’na sunmadığı gibi henüz ittifak ortağı MHP ile de bu konuyu görüşmüş değil.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, ilk hazırlanan anayasa değişikliği teklifini yeterli bulmaması üzerine Adalet Bakanlığı ve partinin hukukçu kurmayları arka arkaya toplantılar yaparak, yeni bir taslak üzerinde çalıştı.

Başörtüsü konusunda ilk başta anayasanın 10 ve 24. maddelerinde değişiklik yapılması üzerinde duruldu.

Ancak son olarak anayasanın din ve vicdan hürriyetini düzenleyen 24. addesine bir fıkra eklenmesi, aile ilgili de 41. addeye de “ailenin kadın ve erkeğin evlenmesiyle oluştuğuna” ilişkin hüküm konulması görüşü benimsendi.

AKP kaynaklarının verdiği bilgiye göre hazırlanan son taslak Cumhurbaşkanı Erdoğan’a da sunuldu.

24. madde değişikliği ile ilgili Erdoğan’a tek bir düzenleme değil, seçenekli metinlerin sunulduğu öğrenildi.

Bunlardan ilki hiçbir vatandaşın, “başı açık veya örtülü olması nedeniyle hiçbir temel haktan yoksun bırakılamayacağı” yönünde. Bunun dışında, “kadınların başlarının ve boyunlarının açık veya örtülü olması kamu hizmetlerinden yoksun bırakılamayacağı” ve “Kimsenin kılık ve kıyafeti nedeniyle hiçbir temel haktan mahrum bırakılmayacağına” ilişkin hükümlerin de diğer seçenekler olduğu ifade ediliyor.

Düzenlemenin nasıl olacağına ilişkin son sözü ise Erdoğan söyleyecek.

AKP içinde yapılan değerlendirmelerde, CHP’nin “aile düzenlemesine” karşı olması nedeniyle anayasa değişikliği paketine destek vermeyebileceği değerlendirildi.

Hafta başında yapılan Merkez Karar Yönetim Kurulu toplantısında da CHP destek vermese de, muhafazakar tabana sahip siyasi partilerin desteğiyle, paketin referanduma götürülebilecek kadar oy alabileceği değerlendirmesi yapıldı.

AKP kulislerinde de başörtüsü ve “eşcinsel evlilikleri yasaklama” gerekçesiyle yapılabilecek bir referandumun partiye yarayacağı değerlendirmesi yapılıyor.

AKP kurmayları, anayasa değişikliği teklifinin hala verilmemesinin nedeni olarak Amasra’da yaşanan maden kazasına ilişkin yoğun gündeme bağlarken, başörtüsü konusunda “aceleci olunmaya gerek olmadığını” ifade ediyorlar.

Yaklaşan genel seçim ve cumhurbaşkanlığı seçimine dikkat çeken AKP kurmayları “Başörtüsü şu anda acil bir problem değil. Olmayan sorunu sağolsun Kılıçdaroğlu gündeme getirdi. Elbette çalışmalar yürüyor. Ama referandum riski olursa en azından üç sandık koyarız” görüşünü dile getiriyorlar.

TBMM Genel Kurulu’nda anayasa değişiklik teklifinin doğrudan kabulü için en az 400, referanduma götürülebilmesi için ise 360 oy alması gerekiyor.

TBMM Başkanı Mustafa Şentop oy kullanamadığı için BBB desteği dahil 334 sandalyesi bulunan Cumhur İttifakı’nın anayasa değişikliği teklifini referanduma götürebilmeleri için dışarıdan 26 milletvekilinin desteğine ihtiyacı bulunuyor.

AKP’de CHP destek vermese bile parlamentoda birer er milletvekili bulunan DEVA ve Gelecek Partisi ile İYİ Parti’den kısmi destek gelebileceği hesabı yapılıyor. 

Anayasa değişikliği konusunda başörtüsü tartışmalarına, “Kapanan değil, kanayan yaralarla uğraşalım” sözleriyle tepki gösteren İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in tutumu belirleyici olacak.

Akşener’in, partisinin yöneticilerine “AKP’nin teklifini görmeden, olumlu, olumsuz görüş bildirmemeleri” uyarısında bulunduğu öğrenildi.

İYİ Parti kurmayları, başörtüsü serbestisine hiçbir siyasi partinin karşı çıkmayacağını, bu konuya özgürlükler çerçevesinde bakıldığını belirtirken aile konusundaki tutumlarının da metin içeriğine göre şekilleneceğini ifade ediyorlar.

Ailenin kadın ve erkekten oluştuğuna ilişkin tanımlamanın İstanbul Sözleşmesi’nde de olduğunu belirten parti kaynakları, AKP’nin bu konuyu seçim malzemesi olarak kullanmasına da izin verilmeyeceği belirtiliyor.

Öte yandan İstanbul Sözleşmesi’nde ailenin kadın ve erkekten oluştuğuna dair bir tanım bulunmuyor.

Parlamentoda grubu bulunan muhalif siyasi partilerin tamamı, sadece başörtüsü ile ilgili bir düzenlemeye destek verilmesinden yana.

Ancak eşcinselleri hedef alan bir düzenlemeye, her türlü ayrımcılığa karşı olduğunu savunan HDP’nin destek vermesi beklenmiyor.

CHP’de de, Erdoğan’ın seçim kozu olarak kullanmak için aile düzenlemesinde ısrar ettiğini savunuluyor ve böyle bir düzenlemeye destek verilmeyeceği görüşü dile getiriliyor.

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun Manhattan’daki TÜRKEN vakfının binasının önünden yaptığı “Tanıdığım bir ailenin gökdelenine ‘hayırlı olsuna’ geldim. Erdoğan kim, anayasa, aile kim… Onunla ne aile konuşulur ne anayasa. Bu konu kapanmıştır” sözleri de anayasa değişikliğine kapıları kapatmak olarak yorumlandı.

Ancak Kılıçdaroğlu’nun kesin karar için AKP’nin anayasa değişikliği metnini beklediği de kulislere yansıyan bilgilerden.

Erdoğan’ın, başörtüsü düzenlemesini aileyi de içine alarak genişletmesinin altında seçim hesabının yattığını savunan muhalefet partileri ise buna izin verilmemesi için ortak karar alınabileceğini ifade ediyorlar.

Bu çerçevede Altılı Masa’da yer alan başta CHP ve İYİ Parti olmak üzere, oylama sonucunu belirleyecek olan siyasi partilerin ortak karar alarak hareket edebilecekleri ifade ediliyor.