Sigorta başlangıç yılına göre değişen sosyal güvenlik sistemi, 94, 2008 ve 18 yıllarında çalışmaya başlayanlar için alternatif emeklilik modelleri oluşturuyor. 3600, 4.500 ve 5.400 prim günü baz alınarak şekillenen sistemlerle, belirli koşulları sağlayan vatandaşlar erken yaşta emeklilik hakkı kazanabilecek. Yaş, prim günü ve sigortalılık süresi gibi kriterler dikkate alınarak belirlenen bu yeni sistem, milyonlarca sigortalı için farklı emeklilik yollarını mümkün kılıyor.
Sigorta yılına göre emeklilik şartları tekrar düzenleniyor
Sosyal güvenlik sisteminde yapılan son değişikliklerle, sigorta başlangıç yılına göre şartları tekrar tanımlanıyor. 94, 08 ve 18 yıllarında çalışmaya başlayan sigortalılar için 3600, 4500 ve 5400 prim günü üzerinden kısmi emeklilik imkânı sağlanıyor. Emeklilik yaşı ve hizmet yılı birlikte değerlendirilerek hazırlanan bu sistemler, erken yaşta emekli olmayı hedefleyen vatandaşlara alternatif çözümler getiriyor.
Farklı yıllar farklı sistemler
Türkiye’de emeklilik sistemi, ilk işe başlama yılına göre şekilleniyor. 94, 08 ve 18 gibi önemli tarihlerde sigortalı olanlar için çeşitli gün sayısıyla kısmi emeklilik fırsatları sunuluyor. SGK sisteminde yer alan bu alternatif hesaplamalar, eksik prim günü bulunan ya da çalışma süresi sınırlı kalan sigortalılara yeni fırsatlar tanıyor.
94 yılı öncesinde 3600 günle erken emeklilik
9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan kişiler, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü şartlarını tamamladığında erken emeklilik hakkı kazanabiliyor. Bayanlarda yaş sınırı 50, erkek sigortalılarda ise 55 olarak belirleniyor. Aralıklı çalışmış olanlar için bu formül cazip bir seçenek sunuyor.
2008 girişlilere 4500 günle emeklilik yolu
1999 sonrası sigorta girişi yapılan sigortalılar için erken emeklilik koşulları daha ağır. Bu kişiler, 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi ile emekliliğe hak kazanabiliyor. Kadınlar 58 yaşında, erkeklerde 60 emekliliğe ulaşabiliyor. Bu sistem, düzenli prim ödeyen ancak uzun hizmet süresine ulaşmakta güçlük yaşayan çalışanlara kolaylık sağlıyor.
2018 sonrası girişlerde 5400 gün şartı
2008 sonrası sigortalı olanlar için en yüksek erken emeklilik şartları geçerli. Bu çalışan kişiler için 5.400 günlük prim ve 25 yıl sigortalılık süresi aranıyor. Kadın sigortalılar 58 yaşında, erkekler 60 yaşında emekli olma hakkı kazanabiliyor.
Engelli vatandaşlara özel erken emeklilik hakları
Vergi indirimiyle erken emeklilik
En az %40 sağlık raporu sahip olan çalışanlar, vergi indirimi hakkı ile yaşa takılmadan emekli olabiliyor. Prim gün sayısı ve sigortalılık süresi, engellilik oranına bağlı olarak değişiyor:
– %40–49 arası için 18 yıl ve 4.100 gün,
– %50–59 arası için on altı yıl ve 3700 gün,
– %60 üstü için 15 yıl ve 3.960 gün gerekiyor.
Malulen emeklilik koşulları
İş gücünün büyük kısmını kaybeden çalışanlar, sağlık kurulu raporu ile 1.800 gün prim üzerinden emekliliğe başvurabiliyor. Bu hak, sadece çalışamayacak durumda olan kişiler için uygulanabilir. Emeklilikten sonra yeniden işe başlama durumunda maaş iptal ediliyor.
Engelli çocuğu olan annelere destek
Bakım yükü taşıyan anneler için özel bir avantajlı sistem uygulanıyor. Bu kadınların prim günlerine her yıl için %25 ekleme yapılıyor. Aynı zamanda bu eklenen günler, emeklilik yaş hesabından düşülüyor. Böylece kadınlar daha erken emekli olma hakkı kazanıyor.
Emeklilik stratejisi nasıl olmalı
-
Emeklilik planınızı, ilk SGK girişinize göre belirleyin.
-
Eksik primlerinizi, doğum, askerlik veya yurtdışı borçlanmasıyla tamamlayın.
-
Engel durumunuz varsa, vergi indirimi gibi ek avantajları değerlendirin.
-
Çocuğunuz engelliyse, prim artış haklarından yararlanarak emeklilik sürenizi kısaltabilirsiniz.